Dijital Medya Devrimi- iPhone ve iPad'in işletim sistemi iOS üzerinden başlattığı uygulamalar, dijital devrimin bir habercisi mi? Internetin evimizi girdiği 1995 yılından bu yana yavaş yavaş hayatımıza giren bilgisayar son 4 yılda aniden avuçlarımızın arasına nasıl girdi? Apple'ın patronu Steve Jobs ile medyada ortaklık sürecine giren Rupert Murdoch “ Bu yeni medya çağının yaklaşmakta olduğuna bir sinyal, iPhone’un haber uygulamaları yeni çağın ilk ayak sesleri" derken yeni kastediyordu?
Aralık ile Mart arasını kapsayan 3 aylık döneme göre Apple 24.6 milyar dolar, gelir sağladı. Apple şirketinin bu 25 milyar dolara yaklaşan dev karının sizce ne kadarı iPhone gelirlerini oluşturuyordur? Yüzde 10? Yada 20? Orana dikkat !
Tam yüzde 50 ! Evet yanlış yazmadım. Apple’ın en son gelir raporuna göre Apple’ın ilk çeyrek gelirlerinin yüzde ellisini iPhone ve iPhone ile ilgili ürünler oluşturuyor. Apple son çeyrekte 18.65 milyon iPhone satışını gerçekleştirdi ve bu satışlardan 12.3 milyar dolar gelir elde etti. (1)
Tabiki bahsedilen bu gelirler sadece iPhone’un alet satışından değil, bağlantılı ürünler ve servislerden oluşuyor. İletişim anlaşmaları, servisler ve Apple bağlantılı 3.ortaklıklara ait iPhone aksesuarları da bu gelirlere dahil. Ancak bu gelire, Apple Store’un içinde barındırdığı iTunes, iPod touches ve iPads gibi uygulamalar dahil değil.
Apple’ın en son gelir raporuna göre, iPhone ve bağlantılı ürünler üzerinden kazancı, Apple’ın toplam kazancının yarısına yakınını oluşturuyor. Belkide bu oran gelecek sene % 75 ve 2 sene sonra % 80’lere varabilir. iPhone’un piyasaya sürüleli henüz 4 yıl olduğu göz önüne alınırsa, bu rakamlar hiç te hayal değil. Üstelik piyasada adeta yok satan Steve Jobs’ın (Apple’ın Kurucu Ortağı) dijital tablet bilgisayarı iPad (Portalımızda bugün yer alan habere göre 25 milyon iPad satılmış), bu satışların içinde hızla kendine yer bulacağı kesin gözüyle bakılıyor.
Bahsedilen bu rakamların anlamı, yıllık 100 milyar dolarlık bir rakam demek. Burada dikkatiniz çekmek istediğim çok önemli bir medya sırrı saklı. Ve bu sırrın içinde, sadece telefon satışı yada iPhone’un kullanışlı bir elektronik alet olması yer almıyor.
Dijital Medya Devrimi Başladı Mı?
Teknoloji ve bilgisayar firması olarak kurulan Apple, artık sadece bir teknoloji şirketi değil. Jobs bu günlerde, gelecekte medya devriminin mimarları arasında yer alacağından çok emin. Neden olmasınki ? Aslında Apple telefon iletişimi olmasa bile, bir bakıma mobil teknolojiyi ilk önce iPod ile başlamıştı. Bilgisayardan yüklenen müzikler walkman cihazlarını biranda piyasadan silmeye yetmişti bile. iPod’un ticari başarısı, Apple şirketinin mobil teknolojilerdeki internet entegrasyonununu gerçekleştirme hayallerini öne çekmiş oldu. Üstelik piyasaya girişi cep telefon sektörünün kıyasıya rekabet içinde olduğu bir dönemde gerçekleşti. iPod Touch’ın bir bakıma telefonlu versiyonu gibi piyasaya sürülen birinci nesil iPhone’lar bir anda Apple Store’ların önündeki kuyrukların artmasına sebep olmuştu. iPhone’un satış rakamları, sektördeki rakiplerini bir hayli şaşırtmıştı.
Apple Store’lardaki bu kuyruklar, dijital medya devriminde adı sıkça geçen “uzun kuyruk” kavramını, dijital mecrada da gerçekleştirmiş oluyordu. Çünkü avucumuzdaki telefonlar, artık sonsuz ikonların ucundeki binlerce medya şirketini barındıran birer panele dönüşüyordu. Sadece bu temel fikirden yola çıkıldığında, iPhone’un mobil teknolojilerindeki altyapı sağlama yöntemi, geleceğin medya işletmeciliği açısından çok önemli bir nitelik taşıyor.
Apple, iPhone ile sadece iletişimimizi sağlayacak bir cep telefon yaratmış olmadı. Aynı zamanda, içinde pekçok içeriği bir platforma bağlayan sonsuz bir medya uygulama deposunu da üreticilerinin ve kullanıcılarının hizmetine sunmuş oldu (Apple Strore) . Aslında yeni medya teknolojilerinin yaratmış olduğu bu market, aynı zamanda küreselleşmenin medya ekonomisindeki çarpıcı yansımasını oluşturuyor. Apple Store uygulaması müşterilerin ve içerik üreticilerinin sonsuz bir kuyruk oluşturması anlamına geliyor.
(Chris Anderson, 2006 yılında yayınladığı, The Long Tail- Why the Future of Business is Selling Less of More adlı kitabında, uzun kuyruk kavramına yer vermişti)
Uzun kuyruğa en büyük örnek iTunes. Tek başına bu uygulama bile, binlerce radyo istasyonunun yerini alabilecek bir güce sahip. Artık bir müzik albümünün basılıp yayınlanabilmesi için, maliyet ekonomisi gibi kavramlar tamamiyle anlamını yitirmiş durumda. İster 5 adet satılsın ister 1 milyon adet. Niş kitleye hitap eden müzik albümü bu uzun kuyruktaki kütüphanede yerini kolaylıkla alabilir.
Ekonomik zorlukların ve rakiplerin bariyer olduğu pekçok medya ürünü, artık tüketicilerin kullanımına sunulmak için sıra beklemiyor. Bir müzisyen, plak şirketinin yöneticisinin; bir fotoğrafçı, resim albümünü basacak kitap evinin editörünün onayını alması gerekmiyor.
iPhone ve iPad’in Uzun Kuyruğu
iPhone’un işletim sistemi iOS üzerinden başlattığı bu uygulamalar, kimilerine göre dijital devrimin bir habercisi.
Internetin evimizi girdiği 1995 yılından bu yana yavaş yavaş hayatımıza giren bilgisayar son 4 yılda aniden avuçlarımızın arasına sığan bir teknoloji haline geldi. Bundan 20 yıl önce bir basın yayın şirketinin okuyucusuna ulaşabilmesi için gereken, fiziksel pekçok maliyet unsuru bir anda yok oldu. Medya işletmeleri kimi zaman 3-4 kişi tarafından kurulan micro site ve uygulama sahipliğine doğru hızlı bir değişim içine girdi. Maliyetlerin mümkün olduğunca düşürülmesi, medya alışkanlıklarının buna bağlı olarak değişmesi, dijital devrimi hızlandırdı. Aslında bu devrimin düğmesine, bundan çok değil 3 yıl önce, Dünyayı sarsan ve “Mortgage Krizi” olarak adlandırılan banka krizleri ile basılmış oldu.
Banka Krizi ve Değişen Medya işletmeciliği
Kredi krizi 2008 yılının sonuda patladığında pekçok banka batma aşamasına geldi. Banka krizi sosyal yaşama ve ekonomiye çok büyük etkileri oldu. Yeni organizasyonların ortaya çıkması ve yeni gelir kalemlerini yaratması, işte tam bu dönemde hız kazandı. Rupert Murdoch “ Dijital devrim pekçok uygulamayı ve yayın kanallarını serbest hale getirdi ama bunların bedava olduğu anlamına gelmiyor. Bu yeni medya çağının yaklaşmakta olduğuna bir sinyal” diye yorumluyor. Murdoch yoruman şöyle devam ediyor: “ iPhone’un haber uygulamaları yeni çağın ilk ayak sesleri. İnsanlar artık gazete yada dergi için para vermiyor. Ancak iPhone’un uygulamaları iPhone’un kilit noktasını oluşturuyor.iPhone mobil telefon pazarını tek başına değiştirecek dijital bir devrimi yaratmıştır. iPhone haber uygulamaları, havadurumu, fotoğraflar ve bulmak istediğiniz herşeye ulaşabiliyorsunuz”(3)
Bugün 400.000’in üzerinde uygulamayı barındıran Apple Store, iTunes üzerinde yarattığı niş içerik ile kullanıcıların en hızlı biçimde buluştukları bir pazar niteliğinde.Medya işletmeciliğini iki farklı stratejisi burada tam anlamıyla teknoloji ile birleşiyor.
Bunlardan ilki işletmelerin faaliyetlerini rakiplerinden daha az maliyetle yapması ve sector ortalamasının üzerinde getiri elde etmesine yönelik olan Maliyet Liderliği Stratejisi, diğeri ise işletmenin mal ve hizmetlerin diğer benzer mal ve hizmetlerden daha farklı bir şekilde ve daha yüksek fiytala müşterilerine sunması ve daha fazla getiri elde etmesi olarak tanımladığımız Farklılaşma Stratejisi.
Apple bunlardan maliyet liderliği stratejisini teknolojiyi üretiminde gerçekleştirmektedir. iPhone’un maliyet stratejisinde yer alan üretim süreçlerine göz attığımızda aşağıdaki gibi bir fiyatlandırma ortaya çıkıyor.
Manufacturer Component Cost ($)
Toshiba (Japan)
Flash Memory 24.00
Display Module 19.25
Touch Screen 16.00
Samsung (Korea) Application Processor 14.46
SDRAM-Mobile DDR 8.50
Infineon (Germany)
Baseband 13.00
Camera Module 9.55
RF Transceiver 2.80
GPS Receiver 2.25
Power IC RF Function 1.25
Broadcom (USA) Bluetooth/FM/WLAN 5.95
Numonyx (USA) Memory MCP 3.65
Murata (Japan) FEM 1.35
Dialog Semiconductor (Germany) Power IC Application Processor Function 1.30
Cirrus Logic (USA) Audio Codec 1.15
Rest of Bill of Materials 48.00
Total Bill of Materials 172.46
Manufacturing costs (China) 6.50
Grand Total 178.96
Tüm bu maliyet kalemlerinin ayrı ayrı ABD dışındaki ülkelerden temin edilmesi, bazı araştırmalarda ABD’nin ticaret açığının sorumlularından biri olarak bile gösterilmesine sebep olabiliyor.
ABD gibi gayrisafi milli hasılanın bu kadar yüksek olduğu bir ülkenin bile ekonomi dengelerini bozacak kadar büyük bir ticari sirkülasyon yaratan Apple’ın medya devrimi, işletmecilik içerisinde birçok kolaylığı beraberinde getirmektedir.
Dijital Medya devriminin içinde barındırdığı teknolojik imkanlar, uygulamayı yöneten medya sahiplerine, müşterilerin ve kullanıcıların her hareketini, beğenisini, tercihini, geri bildirimle anında öğrenmesini sağlamaktadır.
Bugün 400.000 üzerinde uygulamanın depolandığı Apple Store, gün geçtikçe artan içerikleri ile, milyonlarca micro medya işletmesine, milyarlarca kullanıcının bir parmak darbesi ile ulaşmasına imkan tanıyor. Firmanın içerikler üzerinden elde ettiği gelir ortaklığı karları haricinde, değeri paha biçilemez veri tabanını reklam verenlerin hizmetine sunabilme imkanını sağlayabilecektir.
ERTAN TURHAN,
İstanbul Bilgi University
YAZARIN ÖNCEKİ MAKALELERİ :
1- Huffington Post 315 Milyon Dolara Nasıl Satıldı?
2- Medyanın "Trash Box"ları...Kuş Cıvıltısı mı, internet sızıntısı mı?
3- Çarların Yönettiği Şirketler Azalıyor
Not: Yukarıdaki yazılara, Turkavenue arama butonuna " Huffington " "Medyanın" ve "Çarların" kelimelerini yazarak kolaylıkla ulaşabilirsiniz.
