BEDELLİ'NİN BEDELİ
1999 yılında çıkan bedelli bir bakıma deprem yasası niteliğindeydi. Tabiki o dönemki şartlarda ödenecek miktar bu kadar yüksek değildi. Bu nedenle bu yıl çıkartılan bedellinin diğer yıllara göre parasal değeri daha önemli hale geliyor ve gelecek yılın ilk ayları için tansiyonu düşürecek bir etkisi var.
BEDELLİ VE 2B
2012 yılının ilk aylarında Hazine, tüm yılın geri ödemesinin yarısından fazlasını gerçekleştirecek. Üstelik bu ödeme 4 aya sığdırılmış durumda. Aslında geçmiş yıllara ait olan bu dönemsel birikim, hazineyi bir hayli zorlayacak gibi gözüküyor. Bu zorlamanın faiz baskısı yaratacağı da bir gerçek. Nisan sonrası vergi gelirlerinden gelecek paraya kadar, Hazine önceki senin parasını harcayak. Hazine, dışarıda dertler artarken iç sorunları mümkün olduğunca azaltmak istiyor. Elinde ise 2 çok önemli gelir kalemi var. Üstelik bu doğrudan kasaya girecek bir gelir : Bedelli ve 2B.
Bedelliden gelecek nakit, hazinenin faiz baskısını azaltmasında bir etken. Hükümet bedelli ödemelerini 6 ay gibi bir sürede toplamayı planlıyor ama daha olumlu yönü bankaların ellerindeki nakitlerin bolluğu. Geçen yıllarda milyar dolarlık gelirler açıklayan Türk bankaları, "Beddelli Kredi" rekabetinde bol taksitli uygun faizli krediler için paralarını ceplerine koydu bile. Bugünlerde açıklanan faiz oranları 60 ay için 1,44 ile 1,46 arasında değişiyor. Bedelli askerlik için başvuranların bu kredileri kullandıklarında Hazinenin parayı 6 ay beklemesi bile gerekmeyecek, banka Hazineye bu miktarı bir bakıma hemen ödeyebilecek.
Diğer gelir ise 2B. Yaklaşık 10 yıldan beri çok tartışılan ve her seferinde rafa kaldırılan 2B yasası en sonunda çıkıyor. Buradan gelecek gelir sadece Hazine için değil pekçok gider kalemlerini rahatlatacak kadar önemli. Parasal miktarın yanısıra ekonomiye büyük hareket getireceği uzmanlarca tahmin edilen 2B, belki de Türkiye'nin 2023 yılına ilerleyişinin bir fişeği niteliğinde. Bu konuyla ilgili detaylı olarak daha sonrasında bahsedeceğim.
ABD ve AVRUPA'NIN SIKINTISI
Avrupa ve ABD'deki gerilim aslında ileride planlanan yapının ne şekilde yapılandırılması gerektiğine dair ipuçları veriyor. Avrupa, özellikle Almanya ve Fransa, bu dönemde ellerindeki kozu iyi kullanmak istiyor. Özellikle Almanya, son ana kadar çekimser yada olumsuz göründüğü pekçok icraatta, sıkıntılı Avrupa hükümetleri dize getirmeye ve onlara zor şartları kabul ettirmeye çalışıyor. Yani krizin eşiğine kadar getirip, sonrasında "ya şartlarımızı kabul edersiniz yada para vermem" diyor. Aslında kendileri adına yapabilecekleri başka bir seçenekte yok. Hem seçmen baskısı hem nakit paranın önemi açısından Merkel ve Sarkozy'nin oynadıkları satranç belkide kuralları uygulamaktan ibaret.
ABD'DE DEMOKRATLAR VE CUMHURİYETÇİLER KAPIŞIYOR
ABD'de ise Demoktarlar ile Cumhuriyetçiler'in bütçe kesintileri üzerinde anlaşamaması, ekonomide küçültücü etki yaratacak. 2009 krizi sonrasında piyasalar, FED'in ve diğer merkez bankalarının genişlemeci para politikaları ile bütçede yapılan harcama artışları ve bazı vergi kesintileri ile desteklenmişti. O zaman çöküşü engelleyen en büyük gelişme mali politikası esaslı canlandırma paketleriydi. Şimdi gelinen noktada ise seçimlere kadar önlem alınmazsa, önceden alınan karar gereğince, harcamalardan otomatik kesinti yapılacak. Bunun Amerikan ekonomisini küçültücü etkisi, 2012 yılında yüzde 1, 2013 yılında ise yüzde 3 olacağı tahmin ediliyor.
TÜRKİYE İZLEMEDE
Yukarıda özetle anlatmaya çalıştığım dış politika ve Türkiye'nin içinde bulunduğu durum, 2012 yılının ilk aylarına damgasını vuracak. Bu nedenle, bugün yapılacak Para Politikası Kurulu'nun toplantısı önem kazanıyor. Avrupa ve ABD'de yaşanacak küçülmenin, Uzak Doğu Pasifik bölgesini etkilememesi mümkün değil. Türkiye, tüm bu dış olumsuzlukları izliyor ve faiz önlemini şimdiden almak istiyor. Böylece Türkiye, Bedelli, 2B ve faiz kartlarını önümüzdeki dönemde kullanarak, etraf toz duman olduğunda düzlüğe çıkmayı planlayacak.
Ertan Turhan - Turkavenue.com